سیره پیامبر (ص)

شميم خُلق حضرت ختمي مرتبت ص

و نجات بشر از عقبات قيامت و گرفتاري عرصات محشر، تنها در گرو آن است كه قلبي سالم از غير خدا و خالي از صفات رذيله و ناپسند را به درگاه مالك روز جزا آورد.

) يَوْمَ لا يَنفَعُ مَالٌ وَ لا بَنُونَ * إِلا مَنْ أَتى اللهَ بِقَلْبٍ سلِيمٍ‏‏ (7

در آن روز كه مال و فرزندان سودي نمي‌بخشد * مگر كسي كه با قلب سليم به پيشگاه خداوند آيد.

از اين رو بايد در تصفيه قلب از كدورات و زشتي‌ها كوشيد؛ لجن‌هاي نفاق را از دل زدود8 و كثافات حسد را شست‌وشو داد و خار و خاشاك كبر و نخوت را از دل گرفت و خاكروبه‌هاي حرص و تعلقاتِ دست و پاگير را جاروب كرد، تا قلبي سليم و درپي‌ آن، اعضايي پاك و سالم داشت. آن‌گاه كه چراغ پرفروغ سلام و سلامتي در وجود انسان مشتعل شد، به سالم‌سازي محيط پيرامون خويش مي‌پردازد و همه جا را به نور سلام و سلامت خود روشنايي مي‌بخشد؛ از اين رو پيام‌آور اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرمود:

خيركم من اطعم الطعام و أفشي السلام و صلّي بالليل و الناس نيام.9

بهترين شما كسي است كه اطعامِ طعام كند و افشاي سلام نمايد و در حالي كه مردمان در خوابند، نماز گزارد.

آري، او كه خود سيد‌المسلمين است، سيرت و سنتّش اين بود كه در سلام كردن، از همگان پيشي مي‌گرفت و بر اطفال و زنان نيز سلام مي‌كرد.

البته بايد توجه داشت هدف از سلام كردن، ايجاد و نشر سلام و سلامتي و رهايي از همه بند‌هاي شهواني و نفساني و دنيوي است؛ از اين رو وقتي مطلوب و اثر بخش است كه همراه نيّت پاك و مصفا باشد؛ بدين سبب پيشوايان معصوم عليهم السلام آداب سلام را - آنگونه كه بايد - به ما آموخته‌اند، چنانچه در حديث است:

رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ بر زنان سلام مي‌كرد و آنان جواب مي‌دادند، و حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام بر زنان پير سلام مي‌كرد و از سلام كردن بر زنان جوان كراهت داشت و مي‌فرمود: «مي‌ترسم از او خوشم آيد و بيشتر از ثوابي كه از سلام كردن مي‌طلبم، گناه بر من وارد شود.10

محدث عالي‌مقدار و عارف به احاديث و اخبار، علامه بزگوار مجلسي ـ قدس سره ـ در ذيل اين حديث مي‌فرمايد: اين‌ها را براي تعليم ديگران مي‌فرموده‌اند و خود، از امثال اين‌ها معصوم و منزّه بوده‌اند. 11

آري؛ به ما آموخته‌اند كه سلام، براي سلامت و عافيت است و هر جا رنگ و بوي آلودگي به خود گرفت، ديگر سلام نيست.

اين‌جا به همين مقدار بسنده مي‌كنيم و -انشاء‌الله- در آينده به گوشه‌اي ديگر از آداب اين سيره حسنه از امراي اسلام و ائمه كرام ـ عليهم السلام ـ مي‌پردازيم.




نويسنده: حسن رجبيان     
پی‌‌نوشت‌ها:

ــــــــــــــــــــــــ

1 . منتهي الامال، ج1، در تاريخ حضرت ختمي مرتبت (ص)، فصل چهارم، ص54.

2 . همان، ص60.

3 . سوره‌ حشر: 34 (هو الله الذي... السلام المؤمن...) و نيز در دعاها آمده: «أللّهم أنت السلام و منك السلام و لك السلام و إليك يعود السلام» (مفاتيح الجنان، تعقيبات مشتركه).

4 . سوره مريم: 15.

5 . بحارالانوار، ج67، ص372، باب 59، ذيل حديث 18 و ج68، ص373، باب 92، حسن الخلق ذيل ح1؛ مستدرك الوسائل، ج11، ص187، باب استحباب التخلق بمكارم الاخلاق و ذكر جمله منها.

6 . وسائل الشيعه، ج12، ص278، باب 152، تحريم اغتياب المؤمن، ح1؛ بحارالانوار، ج74، ص73، باب 3، ما أوصي رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم الي اميرالمؤمنين عليه السلام.

7 . سوره شعراء: 88-89.

8 . بهترين چيزي كه نفاق را از دل مي‌برد و به نور خدا مصفايش مي‌سازد صلوات بلند بر حضرات محمد و آل محمّد صلي الله عليهم اجمعين است چنانچه رسول گرامي اسلام صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: إرفعوا أصواتكم بالصلاه عليّ فإنّها تذهب بالنّفاق.» «صدايتان را به صلوات بر من بلند گردانيد كه اين كار، نفاق را از دل مي‌برد.» بحارالانوار، چاپ بيروت، ج91، ص59، باب فضل الصلاه علي النبي و آله صلي الله عليهم ، ح41؛ اصول كافي، ج2، كتاب الدعاء، باب 20، الصلاه علي النبي محمد و اهل بيته عليهم السلام ؛ القطره، ج1، ص106، باب فضل الصلاه علي النبي و آله،‌حديث 7.

9 . شيخ صدوق قدس سره، خصال، ج1، ص103، ترجمه سيد احمد فهري، چاپ انتشارات علميه اسلاميه.

10 و 11. علامه مجلسي قدس سره، حليه المتقين، باب يازدهم آداب مجالس، فصل اوّل در فضيلت سلام و آداب آن، ص238